KALIP İŞLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

KALIP İŞLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

1. Kalıp cinsi ve sistemi sözleşme şartları ve yapının derzleri dikkate alınarak belirlenmelidir.

2. Kalıp miktarı, iş programı, yapının özelliği, üretilecek kalıp metrajı, mevsim şartları, kalıp söküm süreleri dikkate alınarak belirlenmelidir.

3. Kalıplar, düşey ve yatay yükler altında deformason ve oturma yapmayacak şekilde, kullanılan malzeme cinsine bağlı olarak TS 647 veya TS 648’e göre tasarlanmalı, devrilme, kayma ve yüzmeye karşı tahkikleri yapılmalıdır.

4. Pano kalıplar için, kullanılan elemanları detayları ile içeren, montaj resimleri hazırlanmalıdır.

5. Pano kalıplar vinçle kaldırıldığında deforme olmamalıdır.

6. Prefabrik kalıp sistemleri kullanıldığında kalıpların sökümü, taşınması ve montajının ne tür ekipmanlarla yapılacağı, ekipmanların üretiminin her safhasında ünitelere yanaşıp yanaşmayacağı irdelenmelidir.

7. Kalıp yüzeyi çapaklardan temizlenmeli, bozuk yüzeyler ve kullanılmayan gergi delikleri çelik macunu ile onarılıp tıkanmalı, yüzey yağlanmalıdır.

8. Beton şerbetinin akıp kaçmasını engellemek için ek yerleri conta veya süngerle tıkanmalıdır.

9. Kalıbın kot, boyut ve koordinatlarının projeye uyumlu olması kalıp yüzeylerinin düşeyliği, kalıbın karşılıklı yüzeyleri arasındaki mesafenin sabitliği, derz yerleri, derz yerinde pah çıtası olup olmadığı kontrol edilmelidir.

10. Dikmelerin, enlemelerin, diyagonallerin, gergi çubuklarının, payandaların kalıp tasarım hesap ve çizimlerine uygunluğu adet ve yerleşimleri incelenerek kontrol edilmelidir.

11. Betonun rahat dökülebilmesi için gerekiyorsa yeterli emniyeti sağlayan çalışma platformu yapılmalıdır.

12. Kalıp yapımına başlamadan önce, dökülecek beton içinde bırakılacak, donatı, su tutucu bant, ankraj levhası, ankraj bulonu, boru gibi malzemelerin projelere uygun olarak imalatı sağlanmalı ve bunların kalıba nasıl monte edileceği planlanmalıdır.

13. Dökülecek beton bölümü içinde bırakılacak delik ve boşluklar ile boru, ankraj bulonu, ankraj levhası, su tutucu bant gibi aksesuarların kot, koordinat ve boyutları projeye uygun olmalıdır.

14. Aksesuarların beton dökümü sırasında biçim ve konum değiştirmelerinin önlenmesi için tedbirler alınmalı, ankraj bulonlarının yiv ve çentikleri greslenip naylonla sarılarak beton etkisinden korunmalıdır.

15. Kalıp alma süreleri için şartnamede belirtilen değerler dikkate alınmalıdır. Ancak kür uygulaması, hava sıcaklığı ve diğer olumlu şartlar altında beton numunelerinin yeterli mukavemete ulaştığı tesbit edilirse kalıp sökümü kontrol mühendisinin de onayı ile daha erkene alınabilir.

16. Kalıp elemanlarının kullanma sayısı o kalıp sisteminin kalitesini de gösterir. Bu sayı ahşapta dört, metal olanlarda ise ondan fazla olmamalıdır.

17. Vibratör kafası kalıp yüzeyine değdirilmemelidir. Kalıbın titreşimi isteniyorsa kalıp vibratörü kullanılmalıdır.

18. Gereğinden fazla takviye, bağlantı elemanı, çivi kullanılmamalıdır.

19. Kalıplar, demir montajından önce kalıp yağı ile yağlanmalıdır.

20. Betonlamadan önce kalıplar su ile nemlendirilmelidir.

21. Paspayları düzenli bir şekilde yerleştirilmelidir.

22. Betonarme perde ya da döşemede tesisat veya diğer bir amaçla projede gösterilmiş delik veya boşluk varsa buraya kutu konmalı, betonarme kalıbında herhangi bir değişiklik yapılmamalıdır.

23. Pano birleşimlerinde betonlama sırasında beton suyu sızıntısı olmamalıdır.

24. Beton sonrasında kalıp sökümünde zayiat verilmemelidir.

25. Sökülen kalıplar zaman geçirilmeden temizlenip, yağlanıp, yatay olarak istif edilmelidir.

26. Kalıpta zedelenmiş yerler varsa sökümün sonrasında hemen tamir edilmelidir.

27. Ahşap kalıpları, araları harcı akıtmayacak, çarpılmayacak, projesindeki şekil ve ölçülere tamamen uygun bir beton kitlesi elde edebilecek tarzda sağlıklı yapılmalı ve takviye edilmiş olmalıdır.

28. Toprak ve benzer malzeme ile örtülmeyecek olan betonların bir yüzdeki kalıp tahtaları eşit kalınlıkta olmalıdır.

29. Kalıp yüzünde kullanılacak tahtaların kalınlığı, 2 cm’den az olmamalıdır.

30. Dış tesirlere, darbelere maruz betonlarda sivri köşe ve hatlara mani olmak için bu kısımlarda kalıplar çıta ile beslenmelidir.

31. Beton dökülmeden veya döküldüğü esnada kalıplarda herhangi bir hata görülürse bu hata giderilinceye kadar iş durdurulmalıdır.



Hazırlayan:
Cem KAFADAR
İnşaat Mühendisi (ITU-1987)